Wednesday, August 3, 2011

İş Başvurularında Başarı Şansınızı Artırmanın Birkaç Yolu

Yıllar içinde mülakatlarda karşılaştığım temel sorunları burada paylaşıp, yeni mezunların iş başvurularında başarı şanslarını artırmalarına yardımcı olma amacıyla bu sunumu hazırladım. Firmanın ve iş ilanının incelenmesi ilk başlarda biraz zaman alabilir ancak bu alışkanlığı edindiğinizde çok hızlı bir şekilde tüm süreci tamamlayabileceksiniz.

FİRMANIN ARAŞTIRILMASI
Nasıl ki firmalar, özgeçmişleriniz üzerinden sizleri incelerlerse, siz de firmayı mümkün olan tüm yöntemlerle araştırmalısınız; zaten firmaların beklentileri de bu yöndedir.
Firmayı araştırmanın sizin için en az iki olumlu geri dönüşü olacaktır: 1) Firmalar, kendilerini ciddiye aldığınızı ve size yatırım yapabileceklerini düşüneceklerdir, 2) Yanlış bir firma seçme riskini azaltmış olacaksınız.

Firmayı internette (Google, firmanın internet sitesi, İş İlanı Siteleri, glassdoor.com, …) araştırın:
– Hangi sektörde çalışıyorlar,
– Firmanın çalıştığı sektördeki ana rakipleri kimlerdir,
– Daha önce hangi işleri bitirmişler,
– Bu işleri kimlere yapmışlar,
– Hangi alanlarda katma değer üretmektedirler,
– Hangi kalite standartlarına sahipler,
– Çalışan profili nedir,
– Firmanın vizyonu nedir.

Firma ve firmanın bitirdiği işler ile ilgili Google’da arama yapın; (ciddi dergi, site, bloglarda) herhangi bir olumsuz blog, makale, haber var mı?
Bu olumsuzlukları gidermesi için şirkete nasıl bir katma değer sağlayabileceğinizi listeleyin.
Firmanın bitirdiği işleri (yüzeysel de olsa) inceleyin ve bu işleri daha da “iyi”leştirmek için aklınıza gelen birkaç öneriyi listeleyin.

Firmanın sahip olduğu kalite standartlarının (eğer bilmiyorsanız) hangi amaca hizmet ettiğini öğrenin. Örneğin ISO, CMMI, AQAP gibi standartlar hakkında (yüzeysel bile olsa) bilgi sahibi olun.
Çalışanların mezuniyet dereceleri nedir? – Lisans öncesi, Lisans, Yükseklisans ve Doktoralı çalışan sayısı nedir?
– Firma yükseklisans ve doktora çalışmalarını destekliyor mu? Hangi şartlarda destekliyor? [Yüksekeğitimi destekleyen firmaların Araştırma-Geliştirme ve İnovasyon yetenekleri yüksektir. Bu yetenekleri yüksek firmalar çalıştıkları sektörde daha yüksek rekabet gücüne sahip olurlar. Daha yüksek rekabet gücünün çalışanlara yansıması iş sürekliliği, çalışan memnuniyeti ve rekabetçi ücret şeklinde olacaktır.]

İŞ İLANININ İNCELENMESİ
Başvurduğunuz / başvuracağınız iş ilanını (ezberlercesine) inceleyin !
İlanda belirtilen yetkinlikler, özellikler ve deneyimler sizinle ne kadar uyumlu?
– Eğer ilanda belirtilen özelliklerden birkaçını karşılayamıyorsanız;
Bu eksikliklerinizi kısa sürede giderebilir misiniz? O zaman görüşme gününe kadar bu eksikleri giderin.
Bu eksiklikleri gidermek uzun sürecekse ve mülakatta bu eksiklikleriniz ortaya çıkarsa (ki çıkacaktır), bahsi geçen eksiklikleri gidermek için çalışmaya başladığınızı belirtin (ve gerçekten de çalışmaya başlayın !).

İş ilanında belirtilen tüm gerekliliklere sahip olduğunuzu ispatlayacak belgeleri hazırlayın (özgeçmiş, okul döneminde yapılan projeler, katıldığınız seminer / eğitim sertifikaları,…).
İlanda bilmediğiniz kelime / terim / tanımlar var mı? Bunların ne olduğunu mutlaka öğrenin! Mülakatta sorulacağından emin olabilirsiniz.
İlanda yazmasa bile, sahip olduğunuz özellikleri / yetkinlikleri bir liste haline getirin. Mülakatta can kurtarıcı olabilir !

MÜLAKAT
Görüşmeye mutlaka 15 dakika erken gidin. Bunun faydaları:
– Görüşme öncesi doldurmanız istenen belgeler olabilir, bunları doldurup tam zamanında görüşmeye başlayabilirsiniz,
– Herhangi bir sebeple gecikme ihtimalini en aza indirmiş olursunuz, böylece görüşmeyi yapacak kişilerin gözünde puan kaybetmesiniz,
– Aynada kendinize çeki düzen vermek için bolca zamanınız olur.

Mutlaka temiz olun ve işe uygun giyinin.
Yanınızda mavi renk bir dolma kalem / tükenmez kalem bulundurun.
Firmayı ve iş ilanını incelerken aldığınız notları, özgeçmişinizin bir kopyasını, sertifikalarınızın kopyalarını, mülakatta soracağınız soruların listesini de mutlaka yanınızda bulundurun.
Firmaya girdiğiniz andan itibaren “her şeyi” inceleyin: duvardaki resimleri, ofisi, yangın söndürme cihazlarını,… Yani “her şeyi” !
Kendinize güvenin ve bunu görüntünüze yansıtın: Rahat Olun, Dik Durun, Gülümseyin !
Eğer bir şey içmek isteyip istemediğiniz sorulursa sadece su isteyin; çay, kahve veya gazlı bir içecek risklidir.
Ayrıca, yanınızda kağıt mendil bulundurmanız da iyi olacaktır.

Her ne olursa olsun görüştüğünüz kişilere karşı saygılı olun.
Söz sırası size geldiğinde (gerekiyorsa) kendinizi tanıtın; görüşmeyi yapanlar özgeçmişinizi incelemişlerdir fakat bunu bir de sözle duymak isteyeceklerdir.
Size sorulan soruyu tamamen dinlemeden (yani soru bitmeden) cevap vermeye başlamayın.
Soruyu tam olarak anlamadıysanız, tekrar edilmesini isteyin: bu sizi yanlış / eksik bir cevap vermekten kurtarır.

Mülakat süresince bilgi seviyenizi ölçmek için çok çeşitli sorular sorulacaktır. Bu sorulara tam ve anlaşılır cevaplar vermeye çalışın.
Bilmediğiniz konuda bir soru gelirse, konuyu net olarak bilmediğinizi ama bu konu hakkında fikir yürütebileceğinizi belirtin; çoğunlukla fikir yürütmeniz istenecektir. İyi düşünün, bağlantılar kurun ve cevabınızı verin.
– Net olarak bilmediğiniz bir konuda biliyormuşcasına cevap vermeye çalışmak sizi çok zor bir duruma sokabilir.

Eğer iş ilanında yabancı dil belirtilmişse, mülakat tamamen o dilde olabileceği gibi, o dili bildiğinize emin olmak için kısmen de olsa o yabancı dilde birkaç cümle duymak isteyebilirler.
Buna hazırlıklı olun. Eğer pratiğiniz yoksa, yabancı dil bilen bir arkadaşınız ile pratik yapın. Bu, mülakatta daha akıcı konuşmanızı sağlayacaktır.

Kendinizi sürekli geliştirdiğinizi vurgulayın:
– Ve gerçekten de geliştirin; herhangi bir konuda rekabeti kazanmanın en güvenilir yolu Sürekli Gelişme’dir.
– Firmaların bir “yeni mezun”da aradıkları en önemli iki özellik “kendini geliştirme” ve “işe isteklilik”tir.

Kendinizi geliştirmek için süreli yayınları (dergiler), makaleleri, internet sitelerini,… takip edin, mülakatta bu yayınlardan bahsedin.
– Eğer gerçekten takip etmiyorsanız, 1-2 soruda bu anlaşılacaktır.

Özgeçmişinize yazdığınız veya mülakatta söylediğiniz her bir kelime size soru olarak gelebilir:
– Eğer yabancı dil bildiğinizi yazmışsanız, konuşmanız istenecektir,
– “Kurumsal bir firmada çalışmak istediğim için başvurdum” diyorsanız “Kurumsal kelimesini açıklar mısınız?” diye sorulacaktır,
– “Kitap okumayı çok severim” dediyseniz “Son okuduğunuz kitap hangisiydi? Konusunu anlatabilir misiniz?” denecektir,
– 3DS Max kullanabildiğinizi yazdıysanız, “İşte bilgisayar, işte 3DS Max, bir animasyon çizebilir misiniz?” denecektir,

İtiraf edelim, kimse fazla mesai yapmaktan hoşnut olmaz. “Fazla mesai sizi rahatsız eder mi?” diye sorulursa “Kesinlikle hayır, aksine çok severim fazla mesaiyi” gibi bir cevap vermeyin, hiç inandırıcı değil.
Özellikle özel sektörde, kimi zaman fazla mesai yapma ihtiyacı olabilmektedir. Bu gibi bir durumda firmanın menfaatleri icabında elinizden geldiğince destek olabileceğinizi belirtmeniz yeterlidir.

Ve lütfen, stres yapmayın !
– Bir parça heyecan hem sizi uyanık tutacaktır, hem de işe karşı heyecanlı olduğunuzun bir göstergesi olacaktır.
– Ama stres, doğru cümle kurmanızı bile engelleyecek ve görüşmecilerin sanki hiçbir şey bilmediğiniz kanısına kapılmalarına sebep olabilecektir.

Fırsat buldukça firmayı detaylı olarak incelediğinizi, işe ne kadar uygun olduğunuzu ispat edebilmek için daha önceden hazırladığınız listelerde (bakınız “Firmanın Araştırılması” ve “İş İlanının İncelenmesi” sayfaları) önem verdiğiniz konular hakkında konuşun.

Özellikle, firmaya katma değer sağlayacağınızı düşündüğünüz konular varsa, bunları belirtin. – Bu, sizi diğer tüm adaylardan ayıracaktır.

Size “Sizin sormak istedikleriniz var mı?” diye sorulduğunda daha önceden hazırladığınız soruların listesini çıkarın ve (5 dakikayı geçmemek kaydıyla) sorularınızı sorun.
– Bu, sizin firmaya ve işe olan ilginizin bir göstergesidir.
– Ayrıca, firmanın ve işin size uygun olup olmadığını anlamanıza yardımcı olacaktır.

Mülakat sona erdiğinde, size bu şansı tanıdıkları için görüşmecilere teşekkür edin, “umarım birlikte çalışma imkanımız olur” (veya benzer bir cümle) ile görüşmeden ayrılın.

Görüşme sonrasında kendi performansınızı değerlendirin; hangi sorulara cevap veremediniz, hangi durumlarda tutukluk yaşadınız / paniklediniz, özetle, neleri yanlış yaptığınızı liste haline getirin ve bu eksikliklerinizi ilk fırsatta giderin.
– Bir mülakat sizin için olumlu sonuçlanmasa bile, size mülakat deneyimi kazandırmış olacaktır,
– Ayrıca olumsuzluğa neden olan sebepleri tespit edip gidererek daha da güçlenmenize yardımcı olacaktır.

Sunday, July 3, 2011

Yazılım Test Mühendisliği Sertifikası

Son zamanlarda tarafıma gelen birkaç e-posta sebebiyle, bir blog mesajı yazmanın faydalı olacağını düşündüm.

Özetle: Test mühendisliği alanında deneyiminiz yoksa, sertifika almak "konuyu ciddiye aldığınız"ın bir göstergesi olacak ve işe girişte size kolaylık sağlayacaktır. Fakat bu iş için birkaç günlük kısa bir eğitime avuç dolusu para vermek gerekir mi? Çok sıcak bakmıyorum. 
Ayrıca, ziyaretçilerin bu makaleye girmiş oldukları sayfanın sonundaki yorumlara da göz atmanızı tavsiye ederim.

Detay:
Yazılım test mühendisliğinin Türkiye'de önemi anlaşılmaya başladıkça, pek çok firma da bu konuda eğitim vermeye başladı. Eğitimler genelde (doğal olarak) sertifika sınavlarının içeriğine yönelik olarak veriliyor diye biliyorum; Google'layarak daha detaylı araştırma yapabilirsiniz.

Gördüğüm bir kaç eğitimin başlığı "ISTQB Uluslararası Sertifikalı Yazılım Test Uzmanı Eğitimi" olarak geçiyor.

Test uzmanı olarak çalışmayı gerçekten istiyorsanız ve test uzmanlığı deneyiminiz yoksa bu tarz bir eğitim konuya daha hızlı ve derli toplu giriş yapmanızı sağlayabilir.
İncelediğim bir eğitim KDVsiyle, sertifika sınavıyla beraber 1,000$ - 1,500$ civarı bir maliyete sahip. Fakat "eğitim" için 3-4 gün gibi süre ayırmışlar ki hem çok pahalı olmuş hem de etkinliğinin yeterli olduğunu düşünmüyorum (2004 yılından beri profesyonel olarak bu alanda çalıştığım için, bu tarz bir değerlendirme yapma lüksümün olduğunu düşünüyorum).

Bir firmadan / kişiden eğitim alsanız bile, hemen sertifika sınavına girmeyin, 3-4 günde sertifikadan geçecek düzeye gelebilir mi bir katılımcı, emin değilim (bence zor). Sınava, kendinizi yeterli hissettiğinizde girersiniz.

Birkaç eğitimin içeriğine şöyle bir baktım, samimi olmak gerekirse, 3 günde ancak bu eğitimler kapsamındaki konularda "ne nedir", yani giriş seviyesinde bilgi edinebilirsiniz, bir miktar da pratik yapma şansınız olur.
Yani 3 günün sonunda "tamam, ben bu işi hallettim" diye düşünmeyin. Çünkü mesela sırf "performans testi" kendi başına apayrı bir uzmanlık alanıdır. Veya bir yük testi aracını hakkını vererek kullanmak 1-2 aylık çalışma gerektirir; öyle birkaç saatte işin içinden çıkılamaz.

Eğitim duyurularında "... eğitimlerimiz sonunda test mühendisliğinde uzmanlaşacaksınız" gibi iddialı ifadeler de var; bu şaka sanırım :)
Dedikleri konularda o kadar kısa bir sürede ancak temel bilgi sahibi olunabilir, "uzman" ise kesinlikle olunamaz!

Yani beklentiniz bu yönde olsun; sonrasında sürekli pratik yaparak (en kolay yolu da bir yazılım firmasında test uzmanı olarak çalışmaktır) bence gayet iyi bir seviyeye gelebilirsiniz.

Sertifikayı almak sektöre girmek için yeterli olur mu?
Bence sertifikaya bile gerek yok, ben yetiştirmek için yanıma aldığım genç arkadaşlarda hiç sertifika aramadım açıkcası.
Sabır, dikkat, kuvvetli insan ilişkileri (ki bence en önemlisi bu), bir işi ard arda yapabilme dirayeti, düzenli çalışma, yazılım alanına ilgi, verilen bir metindeki veya uygulamadaki hatayı görebilme, farklı senaryolar üretebilme... bu tür özelliklere bakılır.

Hiç mi işe yaramaz sertifika? Tabii ki de sektöre girişinizi kolaylaştıracaktır; hiç sertifikası ve/veya deneyimi olmayan birini test uzmanı olarak çalıştırmakla, en azından sertifikası olan birini çalıştırmak tabii ki farklıdır, işveren sertifikalı olanı tercih edecektir, çünkü öğrenme süresi, adaptasyonu daha kolay olacaktır.

O yüzden ben yine sertifika almanızın faydası olacağını düşünüyorum, bu alanda iş deneyiminiz olmadığı için bir ispat olur. Ve belki bir miktar daha yüksek ücret almanıza da vesile olabilir.

Bunun en kolay yolu şu: iş ilanı sitelerindeki test uzmanı, test mühendisi ilanlarına bakın, sertifika lafı geçiyorsa, sektöre girişte faydası olabilir demektir.

Son olarak;
Diyorsanız ki eğer, "kısa bir eğitim için 1,000$ - 1500$ verip eğitime gireceğime, vaktim var, 3 gün değil 3 hafta boyunca uğraşırım, ingilizcem yeterli, internet bağlantım da var, ISTQB, CMMI, Mil-STD, Scrum, Agile, ... konularında zaten standartlar ve eğitim PDF'i kaynıyor internette, ben bunları indirir okurum, öğrenirim, kendime bir portfolyo hazırlarım (örnek bir projenin tüm aşamalarında test süreçlerini uygulamak gibi), test araçlarını SQAFORUM'dan araştırır, deneme sürümlerini kurar öğrenirim...
http://istqb.org/display/ISTQB/Home adresine gider, Syllabi bölümünden Foundation, Expert, Advanced, Glossary bölümlerinden PDF'lerini indiririm, gerekirse amazon.com'dan 1-2 kitap siparişi verir, bunların hepsine çalışırım.
Sonrasında gider 200$'a sertifika sınavına girerim".

Olmaz mı? Bence olur :) Gayet de iyi olur :)

Tüm bu süreci kendi başınıza, tabiri caizse "tırmalayarak", yaşayıp / öğreneceğiniz için, bence daha faydalı olur.

Sonrasında gider sertifikanızı alırsınız.

Friday, February 18, 2011

Yazılım Test Uzmanı / Mühendisi olmak için nereden başlamalıyım?

Bu konuda son zamanlarda pek çok e-posta almaya başladığım için bir blog mesajı oluşturmaya karar verdim.

[ Konu ile ilgili daha önceden hazırladığım özet bir sunuma buradan ulaşabilirsiniz ]

1) Yazılım Test Uzmanı / Mühendisi olmak için nereden başlamalıyım?
Test konseptinin ne olduğunu araştırın. Test nedir? Neden yapılır? Kim yapar? Yapılmazsa ne olur? Ne tür kişisel özellikler gerektirir? Bu özellikler sizde var mı?

Test konsepti ile ilgili olarak internetten bulamayacağınız bir bilgi yok.

2) "Bana Türkçe kaynak sağlayabilir misiniz?"
Ben sağlayamam, fakat internet sağlayacaktır. Aradığınız tüm dokümantasyonu internetten bulabilirsiniz.
Fakat bu belgelerin büyük çoğunluğu ingilizce olacaktır; hiç birimizin bunca belgeyi Türkçeye tercüme etmeye vakti yok.

Kaynak olarak ilk etapta Terimler Sözlüğü'ne, ardından Temel Seviye Test Uzmanı Müfredatı'na bakmakla işe koyulabilirsiniz.
Wikipedia'da da benim yazdıklarımdan kat kat daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz: http://en.wikipedia.org/wiki/Software_testing

J.D. Ph.D Cem Kaner'in web sitesindeki "Publications" kısmı da oldukça güzel kaynaklar içermektedir; Sık Kullanılanlara eklemenizi tavsiye ederim.

3) Yabancı dil bilmek zorunda mıyım?
Kısa cevap: Evet !
Hatta yoğun olarak kullanılan dil ingilizce. Bu benim tercihim değil, dünya genelinde bir tercih. Teknolojiyi üretenler ingilizce kullandığı için sizin de en azından mesleki yayınları takip edebilecek ve gerekmesi durumunda uzmanlığınızı "sunabilecek" derecede ingilizce bilmeniz gerekiyor.
[ Ben diğer yabancı dilleri bilmediğim için diğer yabancı dillerde yazılmış kaynak var mı diye de araştırmadım ]

4) Yeni mezunum, ama test uzmanı / mühendisi olmak istiyorum, firmalara kendimi nasıl kabul ettirebilirim?
Firmalar yeni mezun (deneyimsiz) kişilerden ilgili konuda detaylı bilgi sahibi olmalarını beklemezler; zaten yeni mezunsunuzdur.

Fakat sizi, diğer adaylardan öne çıkartacak birkaç ipucu önerebilirim.
- Hazırlık yapın ! Görüştüğünüz şirketi, çalıştığı sektörü araştırın, bilgi edinin.

- Görüşeceğiniz pozisyonun gerektirdiği özellikleri araştırın, deneyiminiz olmasa bile, pozisyon hakkında araştırma yaptığınızı, genel olarak bilgi sahibi olduğunuzu gösterin.

- Deneyimsiz bir başvuran olarak görüşmecileri etkilemenin en güzel yolu "portfolyo" sunmaktır. Sadece grafik tasarımcıların, mimarların portfolyoları olduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz.

- Bir test mühendisi adayı olarak şöyle bir portfolyo oluşturabilirsiniz: Yazılım geliştirme standartları / metodolojilerini inceleyin. Bu standartlardan bir tanesi için (ISO veya Mil-STD işinizi görecektir) test planlaması ve test tanımları dokümanlarını edinin. Kendi seçtiğiniz bir web sitesi (veya yapabiliyorsanız kendi geliştirdiğiniz bir bilgisayar uygulaması) için bir Test Planı hazırlayın. Bu test planından beslenen bir tane Test Tanımları dokümanı hazırlayın. Testler sırasında otomatik test araçları kullanmaya özen gösterin (en az bir tanesini kullanmayı öğrenin). Seçtiğiniz site / uygulamayı bu dokümanları ve test araçlarını kullanarak test edin. Bir Test Raporu hazırlayın.

Bu konuyla ilgili daha detaylı bir blog mesajım şurada: http://serdartorun.blogspot.com/2011/08/is-basvurularnda-basar-sansnz-artrmann.html

5) Yazılım geliştirme standartlarını bilmek zorunda mıyım? Sadece test yapacağım, kodlama yapmayacağım ki?
Evet, bilmek zorundasınız. Yazılım geliştirme yaşam döngüsünün hangi aşamasında neler üretiliyor, bu üretilen çıktıların test sürecine bir girdisi var mı, bu girdiler test faaliyetlerinin hangi aşamasında neden gereklidir, bu yaşam döngüsü içinde farklı disiplinlerin (sistem mühendisliği, kalite, yazılım geliştirme, test, ...) biriyle ilişkisi nedir ...

Bunları (zamanla) öğrenmek zorundasınız.


{ Yeni sorular geldikçe bu mesaj da güncellenecektir}